Eksiği Olan Adam​ Olmak ile Eksik Adam Olmak​ Aynı Şey mi?

Çok sevgili üstadım Rahmetli İbrahim SÖZKESEN’in kendi hesabıma önemli dersler aldığım, “Eksiği olan adam ile, eksik adam olmak aynı şey değildir” sözü önemli bir yer etmiştir bende ve iş dünyasının ve siyasetin aktörleri, gençler ve sevenlerim ile sohbetlerimde özel bir başlık olmuştur.

Her ne kadar üstadın konuşma üslubunu bildiğim için bu cümledeki anlam bozukluğunun cümlenin izahını yapması esnasında önemimi kaybettiğini bilsem de, siz bu cümleyi eğitimlerimde ve konuşmalarımda katılımcılarla ve dost meclislerinde sözlerime kıymet veren sevdiklerim ve sevenlerimle paylaşırken ifade ettiğim şekli ile “eksiği olan adam ile adamlığı eksik olmak aynı şey değildir” olarak aklınızın bir köşesine kaydetseniz de olur.

Bu arada elbette hanım okuyuculardan bazılarının “hocam adam deyip cinsiyet ayrımcılığı yapmanı hiç hoş bulmuyorum…” şeklinde eleştirileri olabileceğini de biliyorum. Bu yüzden bu cümleyi “eksiği olan insan ile insanlığı eksik olmak aynı şey değildir” olarak yazılmasının gerekliliği üzerine uzun uzun tartışabiliriz veya kelimelere fazla takılmayıp cümlenin manasına odaklanabiliriz.

Eksiği Olan Adamdan Korkmamak Lazım…

Üstad bu cümlenin devamında “eksiği olan adamdan korkma” tavsiyesini de eklerdi. Her ne kadar ilk okuduğunuzda çok anlamlı gelmese de “eksiği olan adamdan” neden korkmamanız gerekir çünkü "eksiği olan adamı" tamamlama ihtimali her zaman vardır ve bu ihtimal güçlüdür.

Biliyorum, bir savaşta yanınızdakinin cesaretinin eksik olması, bir ortaklıkta ortağınızın parasının eksik olması, bir ameliyatta kendinizi teslim ettiğiniz cerrahın bilgi ve becerisinin eksik olması, bir öğrenmede öğretmeninizin ilminin eksik olması, bir işletme de unvan için yanıp tutuşan bir çalışanın unvanının eksik olması, karar vericilerin hakikatleri görebilmesinin eksik olması, işletme yönetenin işletme biliminden habersiz olması, vs. vs. sıkıntılı bir durumdur.

Ama her ne olursa olsun "eksiği olan adamın" eksiğini tamamlayabilme şansınız veya onun kendi eksiğini fark ederek tamamlayabilme ihtimali vardır. Yani eksiği olanın eksiğini tamamlarsanız korkmazsınız. Bilmiyorsa öğretirsiniz, yürüyemiyorsa kolundan tutarsınız, parası yoksa para verirsiniz, unvan istiyorsa unvanı verirsiniz, göremiyorsa gösterirsiniz.

Hatta eksiği olan adamdan veya eksikliğinden korunmanız gerektiğini bilmek bile korkularınızı ortadan kaldırmak veya daha az korkmanız için güzeldir aslında…

Eksiği Olan Adamı Nasıl Tanırsınız…

Bir başka ifade ile “eksiği olan adam”, kendini tamamlamak için çabalayan adamdır. Bu kişiler eksikliğini kendisine gösterdiğiniz aman harekete geçerler eksikliklerini kuru gürültü ile veya sizin eksikliklerinizi sıralayarak savunmazlar ve sizinle kavga etmezler…

Eksiği olan birini, onların eksikliklerini bilmeleri ve bu eksikliğin mahcubiyetini yaşamalarından tanırsınız. Siz Fark ettirdiğinizde veya kendileri fark ettiğinde, eksikliklerinden mahcubiyet duyarlar ama bu mahcubiyet bir eziklik ve utanma değildir. Bu mahcubiyet, bu eksikliği yüzünden eğer vermişler ise sevdiklerine ve kendisine güvenenlere yaşattığı veya yaşatabileceği sıkıntıların mahcubiyetidir,

Ya da bu mahcubiyet eksikliğini daha önce neden fark edip de tamamlayamamış olmanın veya bu eksiğini tamamlayabilmek için elinden bir şey gelemiyor olmasının mahcubiyetidir.

“Eksiği olan adamın” eksikliğini saklamaya çalışması bile kızılabilecek ama korkulacak bir şey değildir. Çünkü saklamaya çalıştığı bir eksiğinin olduğunu bilmesi bile bu “sahtekarlık” için hafifletici sebep veya iyi hal sayılabilir.

“Eksik Adam Olma” veya Bir Başka İfade ile “Adamlığı Eksik Olma” Durumu…

“Allah buyurdu: Ben sana emretmişken seni secde etmekten alıkoyan nedir? (İblis): Ben ondan daha üstünüm. Çünkü beni ateşten yarattın, onu çamurdan yarattın, dedi.” (Araf 12)

Adamlığı eksik olma durumuna en iyi örnek bence yukarıdaki ayette bahsi geçen İblis’in, Âdem karşısındaki durumudur ve aslında “adamlığı eksik olanı” tanımak “eksiği olan adamı” tanımaktan çok daha kolaydır.

Çünkü “eksiği olan adam” eksikliğini saklama gayretinde olabilir ve bunu başarma ihtimalide yok değildir ancak “adamlığı eksik olanın” adamlığının eksikliğini saklayabilmesi hiç kolay değildir. Çünkü onlar “ben tamım, her zaman tamdım ve her zaman tam olacağım” diyenlerdir.

“Ben tamım” derler çünkü eksiklikleri olduğunu düşünmezler

“Ben zaten tamım” derler çünkü geçmişte öğrenmelerinin bir eksikliğinden dolayı değil tamlığının üzerine ilave olması için kendisinin takdiri ve isteği ile olduğunu veya zaten bildiklerini hatırlamaktan ibaret olduğunu düşünürler.

“Her zaman tam olacağım” derler çünkü bildiklerinin bugüne ve geleceğe fazla olduğunu ön görürler.

Şimdi hemen düşünmeye başladığınızı görür gibiyim “benim çevremde bunu diyenler kimler var?” diye ve hatta ailenizden, dostlarınızdan, tanıdıklarınızdan, yöneticilerinizden, çalışanlarınızdan, öğretmenlerinizden, müşterilerinizden, siyasetçilerden vs vs. her bir kesimden isimleri sıralamaya başladınız bile… (Bu arada umarım birisi, kendi “adamlığı eksik olanlar” listesinde bana ve size yer açmamıştır.)

“Adamlığı Eksik Olandan” Neden Korkarsınız?

“Adamlığı eksik olandan” çok korkmanızın nedeni onların sebep olabilecekleri korkutucu sonuçlar değildir. Ne demek istedim;

• Adamlığı Eksik Kişilerin yönettiği kaybedilmiş savaşlar,

• Adamlığı Eksik Kişilerin yönettiği devletlerin çöküşü

• Adamlığı Eksik Kişilerin yönettiği İşletmelerin iflasları,

• Adamlığı Eksik Kişilerin kurduğu ailelerin parçalanışı

• Adamlığı Eksik Kişilerin eğittiği kişilerin zulümleri

• Adamlığı Eksik Kişilerin kullandığı araçların sebep olduğu ölümler

• Adamlığı Eksik Kişilerin Kullandığı Silahların aldığı masum canlar,

ve sizin de ekleyebileceğiniz sonuçlar ve olaylardan korkmanız gayet normaldir.

Ama “adamlığı eksik olandan” yukarıdaki korkularınızdan çok daha fazla korkmanızı gerektiren husus bu sonuçlar değil bunları önleyebilecek hiçbir şey yapamayacak olmanızdır.

Çünkü yukarıda sıraladığım sonuçlara “eksiği olan bir adam da” sebep olabilir. Ancak, “eksiği olan bir adama” bu işleri emanet etmemek veya eksiği olan bir adamın sebep olabileceği sonuçlara hazır olmak gibi bir imkânınız vardır.

Ya da herhangi bir noktada “eksiği olan adama” eksiğini göstererek veya bu eksiği tamamlayarak kötü bir gidişatı durdurabilme, kaybedilmekte olan bir savaşı kazanabilme, yıkılmakta olan bir yuvayı kurtarabilme, bir kazayı engelleyebilme, sıkılmakta olan bir tetiği durdurarak bir canı koruyabilme, alınmakta olan kötü bir kararı yeniden gözden geçirerek olası kötü senaryoları mutlu sonla bitirebilme ihtimali her zaman vardır.

Bu ihtimalin varlığı bile "eksiği olan adamdan" korkmak için değil eksiklikle mücadele edebilmek için cesaret sebebidir, ümittir.

Ama “adamlığı eksik olan” ile bu ihtimal yoktur.

Adamlığı Eksik Adam’dan Korkmalısınız, Çünkü Onu Tamamlama İmkânınız Yoktur.

“Ben tamım”, “her zaman tamdım” ve “her zaman tam olacağım” diyen bir adamı tamamlayamazsınız. Bir başka ifade ile eksiği olmadığını söyleyen bir adamı eksikliğinden kurtaramazsınız, çünkü eksiklikleri üzerine yapacağınız tüm önermeler anlamsızdır ve boş sözlerdir onlar için. Bu yüzden ne doğru söze kulak verirler ne de göstereceğini doğru yöne bakarlar…

Aslında; “Ve andolsun ki; cehennemi, insanların ve cinlerin çoğuna hazırladık (yarattık). Onların kalpleri vardır, onunla fıkıh (idrak) etmezler. Onların gözleri vardır, onunla görmezler. Onların kulakları vardır, onunla işitmezler. Onlar hayvanlar gibidir. Hatta daha çok dalâlettedirler. İşte onlar, onlar gâfillerdir.” (Araf 179) ayetinde anlatılanlardan farklı değildir durumları desek yanılmış olmayız gibi geliyor bana…

Eksikliğinden kurtaramadığınız ve kurtarma ihtimalinizin olmadığı bir adamın sebep olabileceği “eksikliklerden” kurtulabilmek ancak ondan bir şekilde kurtulmanızla veya ondan uzak kalabilmenizle mümkün olabilir.

Kısacası “adamlığı eksik olan” adam “kurtarmak için fedakârlık” yapacağınız adam değil, “kurtulmak için mücadele edeceğiniz” adamdır.

Değerli yöneticiler, patronlar, gençler, dostlar, siz siz olun eksiğinizin olmasından ve bunu kabul etmekten korkmayın ve her zaman eksiği olan veya olabilecek olana insan dendiğini unutmayın.

Eksiğiniz sizi güçsüz kılabilir ama eksiğinizi bilmeniz ve sizin bu eksikliğinizden kurtarmak için fedakârlık yapacak ve gayret gösterecek dostlarınızın varlığı sizi güçlü kılar.

Kendiniz, sevdikleriniz, yönettikleriniz için korkmanız gereken “adamlığınızın eksik” olmasıdır. Tam olduğunuzu düşünmeniz sizi güçlü kılar ama tam olduğunuz için sırtınızı döndüğünüz öğrenmelerin olmaması yani cahilliğiniz ile sizi yanlış yoldan çevirecek dostlarınızın ve sevenlerinizin olmaması yani yalnızlığınız sizi güçsüz kılar…

Sonuç olarak;

Sizin için de kendim içinde Allah’tan dileğim, eksikliklerini fark ettirdiğimizde bize kızmayacak ve tamamlamak istediğimizde bize kulaklarını, akıllarını ve kalplerini kapatmayacak eşleri, evlatları, dostları, patronları, yol arkadaşlarını, siyasetçileri, yöneticileri ve çalışanları diğerlerinden ayırt edebileceğimiz basiret vermesidir.

Allah size de bana da eksikliklerimizi görmek için feraset, bunları tamamlayabilmek için cesaret versin.

Allah sizi de beni de, sevdiklerimiz ve bize güvenenler için “adamlığımız eksik olduğu için kurtulmak için mücadele edilen değil, eksikliklerimizden kurtarılmak için gayret edilmeye" değer kılsın.

Ve Allah bana bu cümleyi öğreterek bir eksiğimi tamamlayan “üstadımdan” razı olsun…

Amin ve Vesselam…